De kosten van arbeidsongeschiktheid zonder AOV: Een financieel risico voor zzp’ers

Als zelfstandige professional, of je nu een zzp’er, freelancer of ondernemer bent, draag je veel verantwoordelijkheid. Je bent je eigen baas, wat vrijheid en flexibiliteit biedt, maar het brengt ook unieke uitdagingen met zich mee. Een van de grootste risico’s waarmee je als zelfstandige wordt geconfronteerd, is het verlies van inkomen als gevolg van arbeidsongeschiktheid. In tegenstelling tot werknemers in loondienst, heb je geen werkgever die je salaris doorbetaalt als je ziek wordt of een ongeval krijgt. Dit maakt een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) je financiële zekerheid.

Veel zzp’ers kiezen er echter voor om geen AOV af te sluiten, waardoor ze serieuze financiële risico’s lopen. Onderzoek toont aan dat slechts een klein percentage van de zzp’ers in Nederland een AOV heeft. Dit betekent dat een groot deel van de zelfstandigen onbeschermd is tegen de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid. De komst van de verplichte AOV in 2027 of 2030 heeft dit probleem onder de aandacht gebracht. Maar waarom loop je dan een financieel risico?

Deze blog is bedoeld om dieper in te gaan op de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid zonder AOV. Denk dan niet alleen aan de directe kosten, maar ook de indirecte kosten en de impact op je levensstandaard. Een AOV-verzekering afsluiten blijft jouw keuze, want de kosten kunnen ook flink zijn.

Waarom een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) je zekerheid kan bieden

De essentie van een AOV ligt in het opvangen van inkomensverlies wanneer je als zelfstandige niet meer kunt werken. In tegenstelling tot werknemers, die door hun werkgever worden beschermd bij ziekte of een ongeval, moeten zelfstandigen zelf hun financiële vangnet organiseren. Een AOV is specifiek ontworpen om dit gat op te vullen.

Het risico op arbeidsongeschiktheid is altijd aanwezig, ook al wil je daar nu absoluut niet aan denken. Het kan iedereen overkomen, ongeacht wat voor werk je doet. Een ongeluk tijdens het werk, een plotselinge ziekte of mentale klachten kunnen je inkomstenbron plotseling laten opdrogen. Zonder een AOV sta je dan voor de uitdaging om je vaste lasten en levensonderhoud te bekostigen, wat kan leiden tot ernstige financiële problemen.

De overheid heeft dit probleem erkend en heeft daarom besloten tot de invoering van een verplichte AOV voor zelfstandigen. Deze verplichting, die gepland staat voor 2027 of 2030, onderstreept het belang van bescherming tegen arbeidsongeschiktheid. Toch kan je ook jezelf nu al verzekeren. En de basisverzekering die de overheid voor zich ziet, staat misschien niet gelijk aan de verzekering die jij nodig hebt. Denk bijvoorbeeld aan een zorgverzekering: de basisverzekering is niet voor iedereen voldoende.

Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de zzp’ers momenteel geen AOV heeft. Volgens cijfers van het CBS telt Nederland meer dan 1,1 miljoen zzp’ers. Slechts 23% van deze zzp’ers heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dit betekent dat een groot deel van de zelfstandigen een financieel risico loopt. Onderzoek van SEO Economisch Onderzoek heeft aangetoond dat 30% van de zzp’ers het gemiste inkomen niet kan opvangen in geval van langdurige ziekte of een ernstig ongeval. Daarnaast blijkt dat 1 op de 4 ondernemers (tijdelijk) arbeidsongeschikt raakt, en dat 50% van de ondernemers tussen 35 en 65 jaar ooit langer dan 90 dagen arbeidsongeschikt is geweest. Dit maakt het des te belangrijker om een vangnet te hebben als zelfstandige.

De directe kosten van arbeidsongeschiktheid: geen inkomen

De meest directe kosten van arbeidsongeschiktheid zonder AOV zijn het wegvallen van je inkomen. Als je niet kunt werken, stopt de inkomstenstroom en moet je op zoek naar alternatieve bronnen van inkomsten om je levensonderhoud te bekostigen. Zonder een financiële buffer kan dit al snel leiden tot een financieel tekort.

Arbeidsongeschiktheid kan verschillende oorzaken hebben. Het kan veroorzaakt worden door een ongeluk op het werk, zoals een val van een ladder voor een timmerman. Maar het kan ook te wijten zijn aan een ziekte, een burn-out, of mentale klachten. De aard van de arbeidsongeschiktheid is hierbij niet doorslaggevend; het belangrijkste is dat je niet meer in staat bent om je normale werkzaamheden uit te voeren.

Om deze periode zonder inkomsten te kunnen overbruggen, heb je een (aanzienlijke) financiële buffer nodig. De hoogte van deze buffer hangt af van je persoonlijke situatie, je vaste lasten en de duur van de arbeidsongeschiktheid. Een algemene indicatie is dat je ongeveer € 100.000 nodig hebt om vier jaar te overbruggen met een inkomen op het niveau van het minimumloon. Niet een bedrag dat de meeste ondernemers ‘even’ kunnen ophoesten. Dit laat zien dat de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid zonder AOV aanzienlijk kunnen zijn.

Niet onbelangrijk: een AOV is niet goedkoop

Een belangrijke reden waarom slechts een klein deel van de zzp’ers een AOV heeft: de maandelijkse premie. Waarschijnlijk zeg je op alle bovenstaande punten: ja, hiervoor wil ik mij verzekeren. Maar is het de maandelijkse premie nu waard. Je voelt je nu toch gewoon goed?

Er zijn verschillende variabelen die je daadwerkelijke premie beïnvloeden. Je leeftijd, inkomen en beroep spelen allemaal een rol. Om je een idee te geven kan je onze gratis rekenhulp gebruiken.

Let op: de tool geef je een indicatie. Daadwerkelijke premies kan je het beste berekenen bij de verzekeraars zelf. Vergelijk aanbieders van aov-verzekeringen voor zzp’ers.

Alternatieven zonder AOV

Als je geen AOV hebt, zijn er een aantal alternatieven waarop je kunt terugvallen in geval van arbeidsongeschiktheid. Deze alternatieven zijn echter vaak onvoldoende, bieden geen structurele oplossing of niet realistisch.

• Spaargeld: Een van de meest voor de hand liggende alternatieven is het aanspreken van je spaargeld. Het probleem is echter dat veel zzp’ers geen grote spaarbuffer hebben opgebouwd, of dit liever reserveren voor andere doeleinden. Bovendien is spaargeld niet bedoeld om langdurige inkomensverliezen op te vangen. Het risico bestaat dat je spaargeld snel opraakt, waardoor je alsnog in financiële problemen komt.
• Inkomen partner: Een andere optie is om afhankelijk te zijn van het inkomen van je partner. Dit is ook niet voor iedereen een haalbare kaart, vooral als je partner ook zelfstandig ondernemer is of als het inkomen van je partner niet voldoende is om jullie beiden te onderhouden. Waarschijnlijk heb je een levensstandaard opgebouwd op basis van jullie huidige inkomen. Het is ook belangrijk om te bedenken dat het oneerlijk kan zijn om de financiële lasten van jouw arbeidsongeschiktheid op je partner te verleggen.
• Bijstand: In sommige gevallen is het mogelijk om aanspraak te maken op de bijstand. Dit is echter afhankelijk van je persoonlijke situatie en of je aan de voorwaarden voldoet. Daarnaast moet je beseffen dat de bijstand vaak een minimaal inkomen biedt en lang niet altijd toereikend is om de kosten van levensonderhoud te dekken. Het is ook geen zekerheid; als de situatie van je huishouden verandert, kan je mogelijk niet langer op bijstand rekenen.
• Broodfonds: Een broodfonds is een initiatief waarbij je samen met andere ondernemers risico’s deelt. Je draagt hierbij het risico samen met andere ondernemers, en je dekt maximaal de eerste twee jaar van arbeidsongeschiktheid af. Hoewel een broodfonds een nuttige aanvulling kan zijn, is het niet voldoende om langdurige arbeidsongeschiktheid te overbruggen. Het is ook belangrijk om te beseffen dat een broodfonds in de ogen van de overheid niet voldoet aan de eisen voor de zogenaamde “opt-out” van de verplichte AOV. Je zou dus alsnog een AOV moeten afsluiten als de verplichte AOV ingaat, zelfs als je al lid bent van een broodfonds.

Deze alternatieven bieden slechts een beperkte bescherming en kunnen in veel gevallen niet de volledige financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid opvangen. Het risico blijft dat je te maken krijgt met een aanzienlijk inkomensverlies en daardoor in financiële problemen komt.

De indirecte kosten van arbeidsongeschiktheid

Naast de directe kosten van het wegvallen van je inkomen, zijn er ook indirecte kosten die voortvloeien uit arbeidsongeschiktheid. Deze indirecte kosten kunnen een grote impact hebben op je bedrijf en je persoonlijke leven.

Een van de belangrijkste indirecte kosten is de impact op je bedrijf. Als je als zzp’er arbeidsongeschikt raakt, kan dit leiden tot stilstand van je werkzaamheden, verlies van klanten en gemiste kansen. Zeker als je een eenmanszaak hebt, is de continuïteit van je bedrijf afhankelijk van jouw inspanningen.

De keuze is aan jou

Hoewel een AOV een kostenpost is, biedt het wel belangrijke financiële zekerheid en bescherming tegen de risico’s van arbeidsongeschiktheid. Zonder AOV loop je een aanzienlijk financieel risico en kun je in ernstige problemen komen als je niet meer kunt werken. Het is belangrijk om de voor- en nadelen goed af te wegen en een weloverwogen beslissing te nemen die past bij jouw persoonlijke situatie en behoeften.